Accipiter gentilis

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Accipiter gentilis
Accipiter gentilis
Estato de conservación
Seguro.
Clasificación scientifica
Dominio: Eukaryota Reino: Animalia Filo: Chordata Clase: Aves Orden: Accipitriformes Familia: Accipitridae Chenero: Accipiter Especie: A. gentilis
Nomenclatura binominal
Accipiter gentilis
Linnaeus, 1758

O esparvero perdiguero^[1] u azor^[1] (Accipiter gentilis (L., 1758)), ye un au de presa de mida meyana d'a familia Accipitridae. Anque en aragonés diz que un d'os nombres mas extensos ye «esparvero perdiguero», no se tracta d'un verdader «esparver» y no ye si que parient remoto d'os esparvers propiament ditos.

O plomache d'ista especie ye caracteristicament griso per alto en os adultos, con a tripa y partes mes baixas d'o cuerpo de color blanca plena de rayetas horizontals de color negra. En os eixemplars inmaduros, ixas mesmas rayetas i son mas discontinuas, estando marrons fuscas y eventualment presentando-se como malletas marrons y mes a sobén verticals, con o fundo de tot per debaixo de l'animal marrón claret per cuentas de blanco. Asinas, os azors chóvens se fan fácils ta destinguir d'os adultos. Toz os eixemplars tienen una francha clara per alto d'os uellos que, en chunto con os iris naranchas u royos éls fan destinguidors d'os suyos parients os falcons.

Como altras especies d'o chenero Accipiter, os azors cazan en a selva (las menos vegadas en espacios opiertos), y per as alas que tienen mes curtas y d'extremos arronchadez que no en altras aus de presa, son maniobradors y hábils volando per entre a vechetación. Como en a suya parient l'Accipiter nisus, l'azor tiene predilección per os muixons y os radedors.

Habitan per tot Europa, dende Escandinavia dica las costas mediterranias, anque en a Peninsula Iberica ye un animal exquivo y poco numeroso, estando mes frequent en as selvas d'o norte, de clima mes humedo y d'influencia atlantica, y tansament present en as selvas xerofilas de tipo mediterranio. No s'ha puesto documentar a suya presencia en as Islas Balears.

1. ↑ ^{1,0 1,1} (an) VIDALLER TRICAS, Rafel, Libro de As Matas y Os Animals; Dizionario aragonés d'espezies animals y bechetals; Ed. Val d'Onsera. Zaragoza 2004. ISBN 978-84-89862-35-7